راهنمای جامع دریچه منهول: انواع، کاربردها، جنس ها و نکات انتخاب حرفه ای
راهنمای جامع دریچه منهول: انواع، کاربردها، جنس ها و نکات انتخاب حرفه ای
دریچه منهول یکی از مهم ترین قطعات در شبکه های زیرساخت شهری و صنعتی است که نقش اصلی آن فراهم کردن دسترسی سریع و ایمن به تاسیسات زیرزمینی مانند شبکه فاضلاب، کابل های برق، فیبر نوری، گاز و مخابرات است. استفاده از یک دریچه مناسب، علاوه بر حفظ امنیت و پیشگیری از حوادث، باعث افزایش کارایی سیستم های زیرساختی و کاهش هزینه های نگهداری می شود. در این مقاله، به صورت کامل و کاربردی با انواع دریچه های منهول، جنس های مختلف، کاربردها، اجزا و فاکتورهای کلیدی در انتخاب یک دریچه استاندارد آشنا می شوید.
تعریف دریچه منهول
دریچه منهول پوششی است که روی دهانه چاهک یا محفظه دسترسی به تاسیسات زیرزمینی نصب می شود و علاوه بر امکان دسترسی، از سقوط افراد، ورود اجسام خارجی و آسیب به تجهیزات جلوگیری می کند. این دریچه ها معمولاً دارای کلاف یا قاب نیز هستند که روی منهول نصب شده و وزن و فشارهای وارد شده را به اطراف منتقل می کنند.
اهمیت استفاده از دریچه منهول استاندارد
استاندارد بودن دریچه فقط یک موضوع تئوری نیست؛ بلکه به شدت در ایمنی شهری اثرگذار است.
یک دریچه غیراستاندارد می تواند باعث موارد زیر شود:
شکستن تحت فشار خودروها
ایجاد لرزش و صدا
وقوع حوادث برای رهگذران
نفوذ آب سطحی و خراب شدن تجهیزات
خسارت سنگین به کابل ها و خطوط انتقال
به همین دلیل انتخاب جنس مناسب، کلاس وزنی و ابعاد صحیح، اهمیت زیادی دارد.
کاربردهای دریچه منهول
دریچه منهول در حوزه های مختلفی کاربرد دارد و تقریباً در تمام پروژه های عمرانی قابل مشاهده است. مهم ترین کاربردهای آن عبارت اند از:
شبکه فاضلاب شهری و صنعتی
برای دسترسی به خطوط انتقال فاضلاب، رفع گرفتگی، تعمیرات و اجرای اتصالات جدید از دریچه های فاضلاب استفاده می شود. این نوع دریچه معمولاً نیاز به مقاومت بالا در برابر خوردگی دارد.
شبکه آب رسانی و خطوط انتقال
در مسیرهای لوله گذاری بزرگ، برای کنترل فشار، نصب شیرآلات و تجهیزات تخصصی، از منهول ها و دریچه های مقاوم در برابر رطوبت و ضربه استفاده می شود.
شبکه مخابرات و فیبر نوری
برای دسترسی به کابل ها، تقسیم کننده ها و تجهیزات ارتباطی، دریچه های سبک یا کامپوزیتی با خاصیت غیررسانایی استفاده می شود تا خطرات الکتریکی کاهش یابد.
شبکه برق شهری
در مسیر کابل کشی زیرزمینی، دریچه ها نقش مهمی در محافظت و دسترسی سریع به کابل های ولتاژ بالا دارند. معمولاً از دریچه های کامپوزیت یا چدن برای این کاربرد استفاده می شود.
پالایشگاه ها و صنایع نفت و گاز
در این مراکز، دریچه ها باید مقاومت شیمیایی و فیزیکی بسیار بالایی در برابر مواد خورنده و فشار داشته باشند.
استفاده در محوطه سازی و فضاهای سبز
برای دسترسی به شیرآلات آبیاری، کانال های کابل و سیستم های روشنایی نیز از دریچه های کوچک تر و سبک تر استفاده می شود.
انواع دریچه منهول بر اساس جنس
یکی از مهم ترین بخش های انتخاب دریچه، توجه به جنس و متریال ساخت است. هر نوع دریچه مزایا، معایب و کاربردهای خاص خود را دارد.
۱) دریچه منهول چدنی
چدن یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین جنس های دریچه است.
مزایا:
مقاومت بالا در برابر فشار
طول عمر زیاد
مناسب برای محل های پرتردد
معایب:
وزن زیاد
امکان سرقت به دلیل ارزش فلز
خوردگی در طول زمان در صورت عدم پوشش مناسب
کاربرد:
معمولاً در خیابان ها، اتوبان ها و مسیرهای پرترافیک استفاده می شود.
۲) دریچه منهول کامپوزیتی (پلیمری FRP / GRP)
این دریچه ها از کامپوزیت های پلیمری مقاوم ساخته می شوند و در سال های اخیر محبوبیت زیادی یافته اند.
مزایا:
مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی
وزن کمتر نسبت به چدن
ضد سرقت (فاقد ارزش بازیافت)
امکان تولید در رنگ های متنوع
غیررسانا
معایب:
قیمت بالاتر نسبت به بتن
حساسیت به ضربه نقطه ای در نمونه های بی کیفیت
کاربرد:
شبکه مخابرات، برق، فاضلاب و مکان هایی که خوردگی بالاست.
۳) دریچه منهول پلی اتیلن (پلاستیکی)
این نوع دریچه بیشتر برای استفاده در محوطه های کم تردد طراحی شده است.
مزایا:
سبک و حمل آسان
ضد خوردگی
قیمت مناسب
معایب:
تحمل وزن کمتر
مناسب نبودن برای محل های پر تردد
کاربرد:
فضاهای سبز، پیاده روها، محوطه سازی شهری.
۴) دریچه منهول بتنی
این دریچه ها از بتن مسلح ساخته می شوند و گزینه ای ارزان و مقاوم محسوب می شوند.
مزایا:
مقاومت خوب در فشار
قیمت مناسب
ضد سرقت
معایب:
وزن بسیار زیاد
امکان ترک خوردگی در طول زمان
کاربرد:
کاربری های صنعتی و مناطقی با تردد کم.
انواع دریچه منهول بر اساس کلاس وزنی
در استاندارد EN124، دریچه ها بر اساس میزان تحمل بار طبقه بندی می شوند:
۱) کلاس A15
تحمل بار تا ۱.۵ تن
مناسب برای فضاهای سبز و محوطه سازی.
۲) کلاس B125
تحمل بار تا ۱۲.۵ تن
مناسب برای پیاده روها و حاشیه خیابان ها.
۳) کلاس C250
تحمل بار تا ۲۵ تن
مناسب برای خیابان های شهری با ترافیک متوسط.
۴) کلاس D400
تحمل بار تا ۴۰ تن
مناسب برای معابر شهری، بزرگراه ها و مسیر خودروهای سنگین.
۵) کلاس E600 و F900
تحمل بار تا ۶۰ و ۹۰ تن
مناسب برای بنادر، فرودگاه ها و مناطق صنعتی سنگین.
اجزای اصلی دریچه منهول
هر دریچه از چند بخش کلیدی تشکیل شده است:
۱) قاب یا فریم
قابی است که روی دهانه منهول نصب می شود و دریچه روی آن قرار می گیرد. این بخش باید تحمل وزن بسیار بالایی داشته باشد.
۲) درپوش یا کاور
قسمتی که روی قاب قرار می گیرد و دسترسی را مسدود می کند. این بخش بیشترین فشار را تحمل می کند.
۳) قفل یا سیستم ضد سرقت (در برخی مدل ها)
برخی دریچه های کامپوزیتی دارای سیستم قفل مکانیکی یا پیچی هستند تا از سرقت جلوگیری شود.
۴) بست یا لولا
در برخی مدل ها استفاده می شود تا باز و بسته شدن آسان باشد.
مزایای استفاده از دریچه های جدید کامپوزیتی به جای چدن
در سال های اخیر به دلیل مشکلاتی مانند سرقت دریچه های چدنی و هزینه بالای نگهداری، استفاده از دریچه های کامپوزیتی افزایش یافته است. برخی مزایا شامل:
طول عمر بسیار بالا
مقاومت شیمیایی بی نظیر
وزن کمتر و نصب آسان تر
قابلیت طراحی زیبا و رنگ بندی
غیررسانا و ایمن برای شبکه برق
هزینه نگهداری کمتر
نکات مهم در انتخاب دریچه منهول حرفه ای
برای انتخاب یک دریچه مناسب باید به چند نکته مهم توجه کنید:
۱) محل نصب و میزان تردد
در معابر پرتردد حتماً باید از دریچه های کلاس D400 یا بالاتر استفاده شود.
در مقابل، برای فضاهای سبز کلاس A15 کافی است.
2) جنس مناسب محیط
محیط های مرطوب یا صنعتی نیاز به دریچه هایی با مقاومت شیمیایی دارند (کامپوزیت یا پلی اتیلن).
3) استاندارد و برند تولیدکننده
حتماً از محصولاتی استفاده کنید که دارای استاندارد EN124 یا استاندارد ملی باشند.
4) نوع کاربری پروژه
شبکه برق و مخابرات بهتر است از دریچه های کامپوزیت غیر رسانا استفاده کنند.
5) ابعاد دهانه و شکل دریچه
سایز و شکل دریچه (گرد، مربع، مستطیل) باید مطابق طراحی منهول باشد.
دریچه منهول یکی از قطعات کلیدی و ضروری در زیرساخت شهری و صنعتی است و انتخاب درست آن می تواند تا سال ها از هزینه های تعمیرات و خرابی های احتمالی جلوگیری کند. با شناخت انواع دریچه ها، جنس های مختلف، کاربردها و کلاس های وزنی، می توان تصمیمی اصولی و فنی در هنگام خرید گرفت. اگر پروژه شما در منطقه پرتردد است، دریچه های چدنی یا کامپوزیتی استاندارد بهترین انتخاب هستند. اما برای مناطق کم تردد یا فضاهای سبز می توان از نمونه های سبک تر و اقتصادی استفاده کرد.
جهت خرید دریچه منهول میتوانید به سایت ناب زیست مراجعه نموده و یا با شماره 02188721092 و موبایل 09101717554 تماس بگیرید.
